ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง
บทนำระบบประสาทส่วนกลาง
- ระบบประสาทส่วนกลางประกอบด้วย สมอง(Brain)และไขสันหลัง(Spinal cord)
- สารสื่อประสาท(neurotransmitter)ในระบบประสาทส่วนกลางที่พบมาก เช่น
-
Acetylcholine
-
สารพวกกรดอะมิโน
เช่น gamma aminobutyric acid(GABA),glycine,glutamate
-
สารพวก
Amine เช่น cathecholamine(NE,dopamine)serotonin
หรือ 5-HT และ histamine
-
สาร
peptide เช่น opioids peptide
Receptor
ที่มักพบในระบบประสาทส่วนกลางมี
2 ชนิด
1.
Inotropic
rc. เมื่อถูกกระตุ้นมีผลทำให้ไอออนต่างๆเช่น NA+,K+,Cl-,Ca2+
ไหลผ่านเข้าออกเซลล์
ตัวอย่างเช่น nicotic
rc. , GABA rc. , glutamate rc.
2.
Metabrotopic
rc. ทำงานเชื่อมกับ G protein แล้วทำให้มีการสังเคราะห์ secondary
messenger หรือมีผลต่อการทำงานของเอนไซม์
ตัวอย่างเช่น muscarinic
, adrenergic rc.
- สารสื่อประสาทชนิดกระตุ้น คือ สารที่จับกับ receptor แล้วทำให้เกิด depolarization ของเยื่อหุ้มเซลล์ เช่น aspartate , glutamate , histamine
- ถ้าสารสื่อประสาทชนิดนั้นกระตุ้นทำให้เกิดการไหลของ NA+ , Ca2+ เข้าสู่เซลล์จะทำให้เกิด depolarization ของเยื่อหุ้มเซลล์
- สารสื่อประสาททั้งที่เป็นกระตุ้นและยับยั้ง เช่น acetylcholine, NE, serotonin
- ความแตกต่างระหว่างระบบประสาทส่วนกลาง(CNS) และระบบประสาทอัตโนมัติ(ANS)คือ
-
สารสื่อประสาทใน
CNS มากกว่า ANS
-
มีจำนวน
Synape ใน CNS
มากกว่า
-
มีเซลล์ประสาทที่ทำหน้าที่ในการยับยั้ง(หลั่งสารสื่อประสาทชนิดยับยั้ง)มากกว่าใน
CNS
เพิ่มเติมระบบประสาทส่วนกลาง
เพิ่มเติมระบบประสาทส่วนกลาง
ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง
แบ่งได้ดังนี้
- ยานอนหลับและยาคลายกังวล (Sedative-hyptonic and anxioloytic drugs)
- ยากระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง (CNS stimulants)
- ยาต้านพาร์กินสัน (Antiparkinsonism drugs)
- ยาต้านชัก (Antiepileptic drugs)
- ยาต้านโรคจิต (Antipsychotic drugs)
- ยาต้านไมเกรน (Antimigrain drugs)
- ยาชาและยาสลบ (Anesthetic agents)
- ยาแก้ปวด (Analgesics and antagonists)
อ้างอิง :
อาจารย์ นุชนาท ประมาคะเต ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลาง
เอกสารประกอบการสอน รายวิชา เภสัชสำหรับการพยาบาล
คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย
ขออภัยในเนื้อหาที่เหลือน่ะครับ เนื่องจากเนื้อหายังไม่เสร็จสมบูรณ์
ตอบลบ